«سرزمین مادری»، روایتگر تاریخ پرفراز‌ و‌ نشیب ایران در دوران معاصر

کارگردان سریال «سرزمین مادری» گفت: رویای همیشگی من در ساخت آثار نمایشی ساختاری بوده و هست که حاوی لایه‌های مختلف مفهومی برای گروه‌های متفاوت مخاطبین در رده‌های گوناگون باشد و سریال سرزمین مادری نمونه مناسب و قابل ذکر از این نوع نادر در میان آثار نمایشی است.

به گزارش دیده بان هنر و به نقل از خبرگزاری فارس؛ مجموعه تلویزیونی «سرزمین مادری» به کارگردانی کمال تبریزی که این روزها از قاب تلویزیون پخش می‌شود، پیش از این در سال ۹۲ با عنوان «سرزمین کهن» برای پخش از تلویزیون تولید شد اما پس از وقوع حواشی مرتبط با مباحث قومی بعد از چهار قسمت، پخش آن متوقف شد. حالا با انجام برخی اصلاحات در اسامی حاضر در داستان، بعد از ده سال با عنوان «سرزمین مادری» برای انتشار آماده شده و از روز چهارشنبه ۵ مهر ۱۴۰۲ به صورت آنلاین در تلوبیون پخش آن آغاز شد.

«سرزمین مادری» مجموعه‌ای تاریخی است که به شکلی متفاوت به وقایع سیاسی ایران از دهه بیست تا پیروزی انقلاب اسلامی می‌پردازد و از پربازیگرترین سریال‌های تاریخ تلویزیون محسوب می‌شود.

سریال «سرزمین مادری» درباره پسر بچه‌‌ای بنام «رهی» است. او بعد از بمباران دهکده‌ای توسط نیروهای متفقین، از زیر آوار بیرون کشیده می‌شود و پس از چند روز مراقبت توسط مادرش، راهی تهران می‌گردد. سال‌ها بعد او در یک خانواده توده‌‌ای بزرگ می‌شود، اما بر اثر به وقوع پیوستن ماجراهایی، او را به خانواده درباری می‌سپارند. در این خانواده است که او رفته رفته به هویت خود پی می‌‌برد و همین امر باعث می‌‌شود به یک خانواده دیگر که اعتقاد مذهبی دارند، سپرده شود.

شهاب حسینی، جواد عزتی، بابک حمیدیان، الهام حمیدی، امیر آقایی، مهدی شادمان، نیکی کریمی، محمدرضا فروتن، محسن تنابنده، پژمان بازغی، شبنم قلی‌خانی، ثریا قاسمی، مرحوم پرویز پورحسینی، حسین محجوب، فرهاد قائمیان، هنگامه قاضیانی، حسن پورشیرازی، جعفر دهقان، فرشته صدرعرفایی، علیرضا خمسه، میترا حجار، رضا کیانیان، هومن سیدی، سام درخشانی، سعید راد، لیلا زارع، مهران رجبی، ترلان پروانه، ارسلان قاسمی، پریوش نظریه، حسین مهری، محمود بنفشه‌خواه، کوروش سلیمانی، شهرام قائدی، امیرحسین آرمان، مرحوم حسین محب‌اهری، مهرداد ضیایی، صالح میرزاآقایی، رضا بنفشه‌خواه و ده‌ها بازیگر مطرح دیگر در این سریال ایفای نقش کرده‌اند.

6 قسمت از «سرزمین مادری» در تلوبیون منتشر شده است

«سرزمین مادری» هر هفته در روزهای چهارشنبه‌ و پنج شنبه‌ ساعت ۲۰:۳۰ از قاب شبکه سه سیما پخش می‌شود. داستان سریال «سرزمین مادری» با بمباران یک روستا در مرکز ایران توسط جنگنده‌های متفقین در شهریور ۱۳۲۰ آغاز می‌شود. درحالی که اهالی روستا از این بمباران آسیب دیده‌اند، نوزادی از زیر آوار سالم بیرون می‌آید و چند روز بعد با مادر بیمارش راهی تهران می‌شود. نوزادی که از زیر آوار بیرون آمده همان شخصیت «رهی» (با بازی علی شادمان) سریال است که در ادامه داستان زندگی او در نوجوانی روایت می‌شود.

قسمت‌های ابتدائی این سریال روی معرفی خانواده‌های بهادری و اردکانی با بازی‌های شاخص امیر آقایی، الهام حمیدی، پژمان بازغی و علی شادمان در نقش کودکی ۱۰ ساله متمرکز می‌شود. شخصیت اردکانی با بازی امیر آقایی، تفکرات و رفتارش به عنوان یک معلم توده‌ای در مدرسه و همچنین جدایی‌اش از خانواده‌ نامدار و بانفوذ بهادری از دیگر نقاط روایت شده در قسمت‌های ابتدائی این سریال است. تاکنون ۴ قسمت از «سرزمین مادری» از قاب شبکه سه سیما پخش شده است.

روایتگر تاریخ پرفراز‌ و‌ نشیب ایران

کمال تبریزی، کارگردان مجموعه نمایشی «سرزمین مادری» معتقد است فیلمنامه این اثر داستانی را روایت می‌کند که بستر وقایع آن متکی بر نقل تاریخ معاصر است و همراهی و همذات‌پنداری با قهرمان قصه به نوعی روایتگر تاریخ پرفراز‌ و‌ نشیب ایران در دوران سخت و پرزحمت معاصر نیز خواهد بود. او می‌گوید همین موضوع بر جذابیت قصه افزوده و آگاهی مخاطب درباره گذشته‌ای پر‌افتخار از سرزمین کهن ایران را به‌دنبال داشته است.

کارگردان مجموعه نمایشی «سرزمین مادری» اخیرا در گفتگویی در خصوص روایت تاریخ معاصر نیز گفته است: نکته مهم در روایت فیلمنامه و تفاوت اصلی آن با سری‌های مشابه در این بود که در خلال جذابیت حوادث، تاریخ معاصر ایران نیز کاملا در خاطر بینندگان سریال باقی می‌ماند و احتمالا او را به این نتیجه می‌رساند که فرهنگ و آداب ایرانی‌جماعت، ریشه‌هایی عمیق در گذشته‌های دور این سرزمین دارد.

تبریزی در رابطه با ژانر سریال «سرزمین مادری» و روایت مسائل تاریخی از خلال داستان آن نیز بیان کرد: در وهله اول واضح است که این موضوع دغدغه اصلی نویسنده رمان بوده است و باید قبول کرد که به بهترین نحو ممکن از پس این کار دشوار و متفاوت برآمده است اما برای من صرف نظر از روایت تاریخ معاصر، لحظات انسانی و درام اجتماعی و خلق تنش‌های جذاب و هنرمندانه بین شخصیت‌های داستان مهم‌تر و تعیین‌کننده‌تر بود. رویای همیشگی من در ساخت آثار نمایشی ساختاری بوده و هست که حاوی لایه‌های مختلف مفهومی برای گروه‌های متفاوت مخاطبین در رده‌های گوناگون باشد و سریال سرزمین مادری نمونه مناسب و قابل ذکر از این نوع نادر در میان آثار نمایشی است.

تلویزیون رابط میان مردم، هنر و فرهنگ جامعه

کارگردان «سرزمین مادری» در خصوص پخش از تلویزیون نیز خاطر نشان کرد: از نظر من تلویزیون متعلق به هنرمندان این عرصه است و به نوعی تأمین‌کننده رابطه میان مردم و هنر و فرهنگ جامعه. به خاطر داشته باشید که بسیاری از شخصیت‌های مطرح هنری در حوزه‌های مختلف خواستگاه ابتدایی‌شان تلویزیون و برقراری رابطه اولیه با مردم و مخاطبان انبوه بوده است. پس، این امکانی است که در تعامل میان هنرمندان و مسئولان تلویزیونی شکل می‌گیرد و هرگاه در این خصوص هم‌اندیشی مناسب و سازنده صورت گرفته است شاهد خلق آثار متفاوت از تلویزیون بوده‌ایم. گرچه در دوره‌های گذشته تلویزیون از این سازو‌کار فاصله گرفته و به همین دلیل شاهد انبوه برنامه‌هایی بودیم که دارای ضعف مفرط در ساختار و خالی بودن از کانسپت عمیق هنری و به‌اصطلاح پوپولیستی و کوچه‌بازاری است.

شخصیت‌های جذاب عامل حضور بازیگران شاخص

وی ادامه داد: دو عامل مهم در این زمینه کاملا موثر بود و باعث می‌شد که امکان حضور بازیگران سرشناس و ارزنده در جمع سایر هنرمندان فراهم شود، اول فیلمنامه خوب و حضور نقش‌ها و شخصیت‌های جذاب و متفاوت در داستان پرکشش و عمیق سریال، خاطر بازیگران شاخص را به خود جلب می‌کرد و آنان را مشتاق پذیرش نقش و اجرای متفاوت آن می‌کرد. دوم این‌که زمان طولانی تولید و روزهای فیلمبرداری این امکان را راحت‌تر فراهم می‌کرد که بازیگران خوب و در عین حال پرمشغله فرصت حضور در پروژه و اجرای نقشی مشخص را با برنامه‌ریزی دقیق جلسات فیلمبرداری پیدا کنند. همین جا باید اضافه کنم که حضور این عزیزان و توانایی آنان در اجرای متفاوت و جذاب نقش‌ها کمک قابل‌توجهی برای ما بود و بسیاری از لحظات دراماتیک و تراژیک سریال حاصل ساعت‌ها بحث و طراحی مشترک با این بازیگران توانا و خبره در تجربه و تخصص آنان بود.

کمال تبریزی در خصوص هدفش از ساخت این سریال نیز گفت: در رابطه با هدف من در این سریال قبل از تاکیدی خاص بر واقعه یا وقایع تاریخی معین، بیشتر معطوف به روابط انسانی و اجتماعی در دوران معاصر و رنج و مصائب نسل‌های گذشته در این سرزمین بوده است. به نحوی غیرمستقیم نیز اشارات و تاکیداتی در مجموع وجود دارد که استنباط و تحلیل نهایی از آنها منجر به نتیجه‌ای می‌شود که استدلالی برای وقوع انقلاب اسلامی ایران در سال ۵۷ است.