سریال جیران؛ بهرام رادان چشم رنگی در نقش ناصرالدین شاه قاجار

ناصر الدین شاه قاجار یک شخصیت تاریخی جذاب برای مدیوم های نمایشی است و در تاریخ سینما و تلویزیون ایران هم تا به حال در قالب فیلم و سریال چندین بار به او پرداخته شده است.

به گزارش دیده بان هنر و به نقل از عصر ایران؛ یک سال از پخش سریال جیران گذشته است و در این مدت علی رغم آنکه چند هفته به دلایل مشکلات حقوقی پخش آن متوقف شد اما همچنان توانسته که مخاطبان خودش را همراه کند.

این نوشتار بیشتر نگاهی به بازیگری بهرام رادان ایفاگر نقش ناصر الدین شاه در مجموعه جیران دارد، شاید زمانی که اولین قسمت جیران پخش شد و بهرام رادان – چشم رنگی – را به عنوان ناصر الدین شاه قاجار دیدیم این انتخاب تا حد زیادی پرسش برانگیز بود ولی حال بعد از یک سال تقریبا می‌توان گفت این شخصیت برای بهرام رادان یک دستاورد بزرگ است.

ناصر الدین شاه قاجار یک شخصیت تاریخی جذاب برای مدیوم های نمایشی است و در تاریخ سینما و تلویزیون ایران هم تا به حال در قالب فیلم و سریال چندین بار به او پرداخته شده است.

شاهی که 50 سال حکومت کرد انواع و اقسام اتفاقات در زمان زمامداری او رخ داد، از چگونگی به حکومت رسیدن گرفته تا قتل امیر کبیر، فتح هرات و… همزمان این پادشاه اهل ذوق و هنر هم بود.

رفتن به سفر فرنگ و توجه به مدرنیسم از دیگر خصوصیات متمایز او نسبت به شاهان قبل از خودش بود و همچنین دربار و حرمسرای پر حاشیه و نقل و سخنی که یکی دیگر از وجوه زندگی این شاه قاجار شده است.

اولین بار علی حاتمی در سریال «سلطان صاحبقران» سال 1354 ناصر الدین شاه را به تصویر کشید که جمشید مشایخی این نقش را بازی کرد، اما بار دوم سال 1362 در فیلم «کمال الملک» حاتمی از عزت الله انتظامی برای نقش ناصر الدین شاه استفاده کرد.

در سال 1364 سریال «امیر کبیر» ساخته شد که در آن مجموعه ایرج راد این شاه قاجار را به تصویر کشید و بعد از آن در سال 1370 برای بار دوم عزت الله انتظامی دوباره ایفاگر این نقش شد آن هم در فیلم سینمایی «ناصرالدین شاه آکتور سینما» ساخته محسن مخملباف.

ایرج راد هم برای دومین بار، ۲۲سال بعد از سریال «امیر کبیر» این بار در سال ۸۸ و در سریال «سال‌های مشروطه» با کارگردانی محمدرضا ورزی، نقش ناصرالدین شاه را ایفا کرد. البته سعید شیخ‌زاده هم در همین سریال در نقش جوانی ناصرالدین شاه قاجار ظاهر شد.

در این اواخر هم 3 سریال برای شبکه نمایش خانگی ساخته شد که در آنها ناصر الدین شاه یکی از شخصیت‌های اصلی داستان است. غیر از جیران حامد کمیلی در سریال «قبله عالم» به کارگردانی حامد محمدی و حسن معجونی در سریال «آهوی من مارال» به کارگردانی مهرداد غفارزاده ناصر الدین شاه شدند.

حال با یک نگاه ساده به بازیگرانی که نقش ناصرالدین شاه را بازی کرده‌اند می‌توان دریافت که حسن فتحی با انتخاب بهرام رادان برای چنین شخصیتی چه ریسک بزرگی کرده است و از طرف دیگر خود رادان هم با چه چالشی در مسیر بازیگری خود مواجه شده است. چون رادان تجربه کاری تاریخی نداشته و مخاطب او را عمدتا با نقش مرد خوش‌قیافه چشم رنگی فیلم‌ها به یاد می‌آورد.

در سریال جیران داستان از جایی شروع می‌شود که شاه به خاطر قتل امیر‌کبیر رنجیده خاطر و افسرده حال است و هیچ نشانی از نشاط ندارد. در این شرایط او دلبسته جیران دختری روستایی (پریناز ایزدیار) می‌شود و قرار دل از دست می‌دهد. عشق شاه و حال افسرده او برگ برنده‌ای است که ناصر الدین شاه «جیران» را متفاوت از نمونه‌های پیشین کرده است.

چند وجهی بودن شخصیت ناصر اتفاقا باعث می‌شود که بازیگر با این چالش روبرو شود که چگونه می‌توان هم شاهی عاشق پیشه بود هم حاکمی جبار که با نیم نگاه او – از دربار تا رعیت – هر کسی حساب کار دستش بیاید، هم از یک طرف شاهی مغموم بود که مغموم و پشیمان از کشتن صدراعظم و شوهر خواهرش (امیر کبیر) است و هم چنان اهل بزم و محفل‌های عیش و نوش است که انگار هیچ غمی در دل او نیست.

جدای از گذاشتن لنز و عوض کردن رنگ چشم انصافا بهرام رادان در به تصویر کشیدن چنین خصوصیاتی از شاه قاجار موفق بوده است. کافی است میمیک و حرکات اجزا صورت او، یا بازی با بدن و دست یا شکل دست گرفتن عصا و شیوه راه رفتن و … او را مورد دقت قرار دهیم.

رادان برای باورپذیر‌کردن نقش، در بیان دیالو‌گ‌ها صداسازی کرده و طوری صحبت می‌کند که یادآور شخصیت‌های پیشینی که از او دیده‌ایم، نیست و با توجه به شکل محاوره تاریخی گفتگوها اتفاقا به درستی توانسته است لحن و صدای شاه صاحبقران، خاقان بن خاقان و … را در صدایش بروز دهد به گونه‌ای که حتی با ندیدن تصویر هم می‌توان شخصیت او را در ذهن مجسم ساخت.

البته حسن فتحی به همراه احسان جوانمرد (دیگر نویسنده سریال) اصرار نداشته‌اند که دیالوگ‌ها شبیه آثار رایج قبل باشد پس، به شیوه‌ای عمل کرده‌اند که در عین استفاده از دیالوگ‌های موزون، گرفتار ثقیل‌گویی نشوند، در نتیجه این شیوه به کمک بهرام رادان و البته دیگر بازیگران سریال آمده است.

بهرام رادان قبل از سریال جیران به سبب چند نقش آفرینی در فیلم‌های سینمایی مانند ننه گیلانه (رخشان بنی اعتماد) ، سنتوری (داریوش مهرجویی) ، بی پولی (حمید نعمت الله) کاملا توانایی خود را در متفاوت بودن نشان داده بود اما با بازی در نقش ناصرالدین شاه سریال جیران یک لایه دیگری از او در بازیگری دیده شد که پیشتر مخاطب از آن بی خبر بود.

طبیعتا در این نقش  برای رادان هم نقاط ضعفی وجود دارد اما هرچه در طول سریال رو به جلو آمده‌‌ایم توانایی و جا افتادن او در نقش بیشتر محرز شده است و اگر بخواهیم برای این نقش بهرام رادان نمره‌ای لحاظ کنیم قطعا نمره قبولی است.